بزرگنمایی:

طبق آمار سال گذشته، همدان رتبه چهارم سالمندی را در کشور به خود اختصاص داد که با برخورداری از 7.3 درصد جمعیت بالای 65 سال، در این موقعیت قرار گرفته و زنگ خطر در این زمینه به صدا درآمده است. 

کاهش فرزندآوری، تمایل خانواده‌ها به تک‌فرزندی، مشکلات اقتصادی، مسائل مربوط به کاهش ازدواج و بالا رفتن سن ازدواج وضعیت نگران‌کننده‌ای را در رشد جمعیت برای کشور رقم زده به طوری که جمعیت به سمت میانسالی و سالمندی پیش می‌رود.

هشدارهای کارشناسان حاکی از آن است که اگر خانواده‌ها تصمیم به افزایش فرزندآورینکنند کشور تا 20 سال آینده با سونامی پیری مواجه می‌شود، طبق پیش‌بینی‌ها حال که وارد سال 1400 شده‌ایم نیمی از جمعیت ایران بالای 33 سال دارند و در سال 1415 نیز از این وضعیت خارج می‌شویم و در سال 1420، کشور به دوره کهولت خود وارد خواهد شد! 

طبق آمار سال گذشته، همدان رتبه چهارم سالمندی را در کشور به خود اختصاص داد که با داشتن 7.3 درصد جمعیت بالای 65 سال، در این موقعیت قرار گرفته و زنگ خطر در این زمینه به صدا درآمده است. 

از آنجا که توسعه‌ هیچ کشوری در هیچ زمینه‌ای با جمعیت سالخورده میسر نخواهد شد، این نگرانی وجود دارد که در آینده استان چه شرایطی را سپری خواهد کرد و راه‌حل برون‌رفت از این مشکل چیست؟ در این راستا به سراغ مسوولان و کارشناسان مربوطه رفتیم تا صحبت‌های آنها را در این زمینه بشنویم.

مدیرکل ثبت احوال استان همدان با بیان اینکه جمعیت و رشد آن پدیده‌ای اجتماعی است و مانند سایر موضوعات اجتماعی تحت تأثیر عوامل پیچیده و متعدد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی،  سیاسی قرار می‌گیرد اظهار کرد: همانطور که از اسم آن پیداست جامعه بدون جمعیت مفهومی ندارد و تمدن‌هایی هم که شکل گرفته به دلیل تغییرات جمعیتی بوده است.

اسد حسن‌زاده زورمند با بیان اینکه شرایط فعلی جمعیت و پیری آن تنها مختص ایران و استان نیست و اغلب کشورهای جهان با این موضوع مواجه هستند گفت: در این راستا برخی از کشورها توانسته‌اند برنامه‌هایی را مدون کنند که کشور ایران نیز دغدغه‌هایی دارد و برنامه‌هایی هم طراحی و اجرا شده و بخشی نیز اجرا خواهد شد.

شرایط جمعیتی همدان حال و روز خوبی ندارد 

وی با اشاره به اینکه استان همدان در شاخصه‌های مختلف جمعیتی شرایطی مانند کشور را دارد افزود: وضعیت ازدواج، طلاق، مرگ و میر، ولادت و مهاجرت به عنوان عوامل موثر بر تحولات جمعیتی نشان داده، آن طور که باید جمعیت کشور و به تبع آن استان همدان حال و روز خوبی ندارد.

مدیرکل ثبت احوال استان همدان با بیان اینکه برخی مخالف طرح بحران جمعیتی هستند و نظریات مختلفی در این زمینه دارند گفت: اگر پیش‌بینی لازم صورت نگیرد و برنامه‌هایی در راستای فرزندآوری، حفظ جمعیت و موضوعات مهاجرتی اجرا نشود امکان اینکه در سال‌های آتی با مشکل جمعیت مواجه شویم دور از انتظار نیست.

وی با اشاره به اینکه طی تحولاتی که خصوصا دهه اخیر در رابطه با جمعیت صورت گرفته نیاز است که مراکز علمی، تحقیقاتی و پژوهشی، عوامل بهداشت و درمان و سیاستگذاران و دستگاه‌های حاکمیتی دست به دست هم دهند و برنامه‌های مدونی را برای این منظور داشته باشند عنوان کرد: حرکت‌های جمعیتی موضوعی نیست که یک روزه به دست آمده باشد و بتوان تبعات و شرایط آن را یک روزه تغییر داد.

حسن‌زاده با تاکید به اینکه همه دستگاه‌ها در این زمینه نقش مهمی دارند و این مختص دستگاه‌های خاص نیست و همه مردم نیز نقش دارند  تاکید کرد: باید بر اساس چشم‌انداز و افق دید وسیع و برنامه‌مند در تحقق اهداف جمعیتی کشور عمل کنیم تا در دهه‌های آتی دچار بحران و معضلی به نام کاهش جمعیت و کمبود نیروی مولد یا سالخوردگی نباشیم.

وی با اشاره به اینکه بیماری کرونا یکی از عوامل موثر در کاهش جمعیت بوده و به روی جامعه بشریت اثر گذاشته اما موضوع جمعیت یک موضوعی جامع و شامل تمام موارد اجتماعی می‌شود خاطرنشان کرد: نمی‌توان یک پارامتر را گرفت و تنها بر اساس آن جلو رفت بلکه باید برنامه‌های مختلفی ارائه داد.

مدیرکل ثبت احوال استان همدان مطالعه جمعیت از جنبه‌های مختلف را ضروری دانست و گفت: نه تنها کرونا بلکه مسائل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بر جمعیت موثر بوده و نیاز است پژوهشگران در این زمینه مطالعات بیشتر و سیاست‌مداران همراهی لازم را داشته باشند.

وی با اشاره به اینکه باید برنامه‌ای داشت که تمام موضوعات اجتماعی را شامل شود اضافه کرد: چه بسا کرونا باعث شود دستاوردهایی هم از بطن تهدید به فرصت تبدیل شوند که نیاز است با دید باز آنها را شناسایی کنیم و به نفع جامعه و مجموعه جمعیتی ایران بهره‌مند شویم.

اقدامات پژوهشی در قفسه‌ها نماند

حسن‌زاده از پژوهش‌های صورت گرفته در استان در خصوص جمعیت سخن گفت و افزود: متولی پژوهش‌ها ثبت احوال نیست اما طبق ارتباطی که با مراکز دانشگاهی داریم اقدامات خوبی در این زمینه در استان صورت گرفته که البته خروجی آن نیاز به زمان بیشتری دارد تا بدانیم چقدر استفاده شده و مورد استقبال قرار گرفته است.

وی با تاکید به اینکه از منظر اجتماعی نیاز به اطلاعات زیادی است و نقش رسانه‌ها در این زمینه بسیار حائز اهمیت بوده گفت: لازم است به این موضوع به صورت جهادی بپردازیم و به موضوعات اقتصادی و معیشتی اکتفا نکنیم هرچند این مسائل هم متاثر است اما نیاز به اقدام فرهنگی و اطلاع‌رسانی خوبی داریم و در کنار آن باید برنامه‌های حمایتی را بگنجانیم.

مدیرکل ثبت‌ احوال استان همدان با بیان اینکه امیدوارم به سمتی حرکت کنیم که اقدامات پژوهشی در قفسه‌ها نماند و حتما کاربردی شود افزود: البته اقدامات خوبی صورت گرفته که امیدواریم با کاربردی شدن آن در آینده به منافع آن پی ببریم.

وی در ادامه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه وضعیت آمار جمعیتی مانند ازدواج و طلاق و مرگ و میر و موالید در استان چگونه است؟ گفت: فعلا تحلیلی در خصوص این آمار استخراج نشده است اما در آینده نزدیک ‌آن را ارائه خواهیم داد.

حسن‌زاده تصریح کرد: ثبت احوال متولی اولیه ازدواج و طلاق نیست و به عنوان امانات، تنها اسناد را ثبت می‌کند چون بالاخره پراکندگی‌هایی وجود دارد و افرادی هستند که ازدواج‌ها و طلاق‌هایی در داخل شهرستانها و در استان‌های مختلف داشته‌اند که باید ثبت شود.

وی با بیان اینکه روند کلی نشان می‌دهد تحولات حرکتی جمعیتی استان به سمت مطلوب نیست و نیاز به اقداماتی جدی است خاطرنشان کرد: اگر ولادت امروز کم می‌شود طبیعتا این آمار متعلق به متولدین است که 25 سال دیگر ازدواج می‌کنند.

مدیرکل ثبت‌احوال استان همدان  بیان کرد: تحولاتی که طول 20 سال گذشته در خصوص جمعیت صورت گرفته به همان نسبت هم در میزان ازدواج‌ها دخیل بوده و به همین خاطر برآورد می‌شود به تدریج با توجه به کاهش ولادت در این مدت کاهش ازدواج را هم داشته باشیم.

وی با اشاره به اینکه البته به این معنی نبوده که جوانان ازدواج نمی‌کنند چراکه نرخ هایی وجود دارد که بعد از تحلیل ارائه خواهد شد گفت: این تحلیل نسبت جوانان و ازدواج را نشان می‌دهد که چند درصد از جامعه جوان واجد شرایط، ازدواج کرده‌اند و چند درصد فعلا مجرد هستند.

حسن‌زاده در ادامه سخنانش بیان کرد: شاخص ازدواج جوانان عدد خوبی می‌تواند باشد و از نظر تعداد، طبیعی است میزان قابل توجهی از آمار را به خود اختصاص دهد.

وی با اشاره به اینکه طبق آمار سال گذشته تا حدودی طلاق نسبت به سال 98 در همدان کم شده است و درصدی هم ازدواج کاهش داشته است در ادامه در خصوص میزان مرگ و میرکرونا گفت: نمی‌توان در این زمینه اظهار نظری کرد چون متولی آن بهداشت و درمان است.

مدیرکل ثبت‌احوال استان همدان با بیان اینکه در جهان نیز تفکیک موارد کرونایی از غیرکرونایی و نسبت آن سخت بوده و تاکنون عددی به دست نیامده است اظهار کرد: هر سال تعداد تولد بالاتر از میزان موارد مرگ و میر است و این طبیعی است، هر سال تعداد ولادت‌ها در کشور چندین برابر بیشتر از موارد فوتی  است و امروز هم این آمار صدق می‌کند.

مدیر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس مرکز بهداشت استان همدان نیز با بیان اینکه نگاه به جمعیت در اعصار مختلف و متناسب با رشد و توسعه جوامع مختلف مورد توجه قرار گرفته است، اظهار کرد: در عصر حاضر جامعه با رشد و فناوری اطلاعات، تغییر کاردهای نیروی انسانی در اقتصاد، چالش‌های زیست محیطی، تغییر الگوی بیماری‌ها و ... مواجه است.

شهلا نوری اتخاذ رویکردی جامع در برنامه‌ریزی‌ها، امکان بهره‌برداری اثربخش از سرمایه انسانی و نیز توان پاسخگویی به نیازهای جمعیتی را ضروری دانست و گفت: با کاهش آهنگ رشد جمعیت کشور و نگرانی از پیری جمعیت، اردیبهشت ماه سال 93 سیاست‌های جمعیتی کشور در 14 بند با توجه به پویندگی، بالندگی و جوانی جمعیت کشور به عنوان یک فرصت و در راستای جبران کاهش نرخ رشد جمعیت و نرخ باروری در سال‌های گذشته ابلاغ شده که باید مورد توجه باشد.

وی با بیان اینکه استان همدان با میزان باروری کلی 2.07 جمعیت در سال 95 مشابه سایر استان‌های کشور، با روند کاهش نرخ باروری در سال های اخیر مواجه شده است گفت: عوامل موثر در کاهش نرخ باروری شامل کاهش ازدواج، کاهش تعداد موالید، افزایش فاصله ازدواج تا فرزندان اول و افزایش فاصله‌گذاری بین بارداری‌های بعدی، تک فرزندی، سقط جنین، ناباروری، مهاجرت و ... است.

کاهش مولید از 33 هزار به 22 هزار

مدیر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس مرکز بهداشت استان همدان به کاهش تعداد موالید از 33 هزار و 340 مورد در سال 94 به تعداد 22 هزار و 156 مورد در سال 99 اشاره کرد و افزود: با توجه به روند تغییراتی جمعیتی هدف برنامه‌های سلامت خانواده، افزایش میزان باروری کلی به بالاتر از حد جایگزینی( بیش از 2.1 فرزند به ازای هر خانواده)است.

وی با اشاره به اقدامات مدیریت سلامت جمعیت و خانواده معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان گفت: آموزش و مشاوره فرزندآوری در زنان گروه هدف، آموزش پیشگیری از ناباروری‌های اکتسابی، توزیع کتابچه‌های مربوطه، شناسایی و ارزیابی زوجین نابارور و ارجاع برای درمان، آموزش‌های حین ازدواج برای زوجین را می‌توان برشمرد.

وی با اشاره تهیه و توزیع بسته‌های آموزشی باروری سالم و راه‌اندازی کلاس‌های آمادگی برای زایمان در تمام شهرستان‌ها و در مراکز شهری و روستایی گفت: غربالگری سلامت جنین، انجام مشاوره‌های تلفنی و حضوری در خصوص فرزندآوری، بهداشت جنسی و زناشویی با آموزش‌های حین ازدواج، تهیه و توزیع بسته‌های آموزشی متنوع و دیگر برنامه‌ها در دستور کار بوده است.

این مشاور مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت با بیان اینکه در سال 1400 با تدوین برنامه‌های عملیاتی صیانت از جمعیت پنج راهبرد به عنوان رویکردهای اصلی برنامه انتخاب شده‌اند عنوان کرد: توانمندسازی ذی‌نفعان کلیدی جمعیت هدف، گسترش برنامه‌های رشد و تکامل همه جانبه کودکان، بهبود کمی و کیفی برنامه‌های سلامت مادران، رصد دقیق آمایش جمعیت و نرخ ناباروری در استان و تربیت نیروهای انسانی توانمند در حوزه ناباروری سلامت جنسی مورد توجه بوده است.

وی مشاوره فرزندآوری، تشکیل کمیته صیانت از جمعیت در دانشگاه علوم پزشکی همدان و هماهنگی‌های بین دستگاه‌های همکار به منظور پیشبرد برنامه صیانت از جمعیت را از دیگر فعالیت‌های معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان در سال 1400 برشمرد.

مدیرکل امور بانوان استانداری همدان نیز با بیان اینکه یکی از مهمترین نکات در موضوعفرزندآوری تشکیل خانواده است اظهار کرد: ازدواج بهنگام یعنی نه ازدواج زودرس و زیرسنقانونی یا قبل از آمادگی واقعی یک جوان و نه ازدواج دیررس حائز اهمیت است.

ربیعه علیمحمدی با اشاره به اینکه هماهنگی دستگاه‌های مسوول در خصوص فرزندآوریمورد توجه بوده است گفت: فرزندآوری به علل و عواملی بستگی دارد که یکی ایجاد اشتغال برای خانواده است و دیگری ایجاد فضایی با رضایتمندی بالا چرا که برخی برای کسب رضایتمندی شهر خود را ترک می‌کنند.

وی با بیان اینکه تعامل بین اعضای خانواده بسیار حائز اهمیت بوده به طوری که ارتباط زناشویی هرچه قدر بهتر و تعامل زوج بیشتر باشد، احتمال فرزندآوری هم در این خانواده‌ها بیشتر می‌شود عنوان کرد: کاهش طلاق و آسیب‌های خانواده نیز در فرزندآوری موثر است.

مدیرکل امور بانوان استانداری همدان با اشاره به اینکه مشکل اعتیاد و بیماری جسمی و روانی هر یک از زوجین در کاهش فرزندآوری اثر گذاشته است گفت: در حال حاضر تسهیل در مسکن جوانان و کاهش هزینه مسکن نکته مهمی در افزایش ازدواج است.

وی با اشاره به اینکه فرهنگ ازدواج آسان بسیار مهم بوده و امروزه «جهیزیه» به مسئله جدی خانواده‌ها تبدیل شده است افزود: کاهش اقلام جهیزیه می‌تواند در حل مشکل  ازدواج و در نتیجه فرزندآوری موثر باشد.

علیمحمدی با بیان اینکه گاهی ممکن است یک نوعروس مهریه‌اش را کم بگیرد و هزینه‌های ازدواج را کم کند اما توقع در تامین جهیزیه از سوی خانواده‌ها موضوع بسیار سنگینی است گفت: این فرهنگ باید نهادینه شود که خانواده‌ها حداقل وسایل مورد نیاز را برای جهیزیه اختصاص دهند.

وی با بیان اینکه سیسمونی نیز در مسئله فرزندآوری بسیار قابل توجه بوده در صورتی که فرهنگ بسیار اشتباهی است بخواهند وسایل زیادی را برای این منظور در نظر بگیرند تاکید کرد: مگر یک کودک وقتی به دنیا می‌آید چقدر وسایل نیاز دارد که این قدر مسائل اقتصادی را در حوزه فرزندآوری و ازدواج سنگین کنیم؟!

 تربیت اجتماعی، موثر در فرزندآوری 

مدیرکل امور بانوان استانداری همدان با اشاره به اینکه آموزش و پرورش کاملا رایگان درفرزندآوری موثر بوده است خاطرنشان کرد: تامین سلامت کامل از دهان و دندان و جسم و روان گرفته تا آموزش و پرورش فرزندان به طور رایگان حائز اهمیت بوده و باید قوانین آن را در سال‌های متمادی کاملا محکم کنیم تا تشویق‌هایی برای فرزندآوری خانواده‌هایی کم توان مالی باشد.

وی تربیت اجتماعی و فرهنگ جامعه در تربیت فرزندان و فرزندآوری را موثر دانست و افزود: احترام به پدر و مادر و جایگاهی که یک مادر و پدر می‌تواند در جامعه داشته باشد خود در فرهنگ فرزندآوری موثر است.

علیمحمدی ادامه داد: در گذشته کسی که مثلا 6 فرزند داشت، فرزندان حامی تمام قد پدر و مادر در بزرگسالی بودند اما امروزه که تعداد فرزندان دو یا سه تا شده است، آنها حمایت کامل پدر و مادر به خصوص مادر که پشتوانه قانونی کمتری هم در مسائل ارث و قانونی داشته دارند.

وی با بیان اینکه هرچقدر در یک جامعه جایگاه قانونی مادر در جامعه از منبع مسائل مادی و معنوی قوی شود، احتمال فرزندآوری در فرآیند آن جامعه بیشتر خواهد شد گفت: ما اگر بدانیم فرزند کسی باشد که کمک حال ما خواهد بود و حق و حقوق ما را رعایت خواهد کرد و جامعه تربیت درستی برای این فرزند خواهد داشت، مسلما مانند گذشته دوست داریم که فرزند بیشتری داشته باشیم.

مدیرکل امور بانوان استانداری همدان ادامه داد: اما اگر تربیت و فرهنگ غالب در اجتماع طوری باشد که حرکت پدر و مادر تنها به عنوان یک خدمات‌دهنده صرف برای فرزندان باشند، این فرهنگ به مرور در جامعه به وجود می آید که نمی‌توان حتی به یک یا دو فرزند هم خدمات داد چطور فرزندان بیشتری بیاوریم؟

خانه تبدیل به سیستم هتلینگ نشود

وی با اشاره به اینکه گاهی پسران و دختران با سنین بالای 30 سال همچنان صفر تا صد خدمات خود را از خانواده و پدر و مادر می‌گیرند افزود: سیستم آموزشی، فرهنگی و پرورشی ما باید طوری باشد که خانه و خانواده را تبدیل به یک سیستم هتلینگ نکند یعنی پدر و مادر مجبور نباشند طوری فرزندان خود را بار بیاورند که  مادر افتخار کند تا 35 سالگی فرزندش لقمه در دهانش می‌گذارد.

 علیمحمدی با اشاره به اینکه در آینده توان فرزندآوری این دختران و پسران کم خواهد شد چون نمی‌توانند مسوولیت قبول کنند افزود: در تفکر جامعه نیز وقتی حس کند که یک فرزند تا سن بالا قرار است سربار خانواده باشد، مسلما فرهنگ فرزندآوری کمتر خواهد شد.

وی با تاکید به اینکه مسائل بسیاری موثر است تا نگاه و فرهنگ جامعه در حوزه فرزندآوریبه زمان قبل برگردد و ما فرزندان را نیروهای مولد، شاد و پرانرژی برای جامعه بدانیم در ادامه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه در استانداری همدان در راستای تسهیل ازدواج و ترغیب خانواده‌ها به فرزندآوری چه اقداماتی صورت گرفته است؟ گفت: در این راستا سلسله قوانینی از تامین مسکن گرفته تا تسهیل در شرایط آموزش مورد توجه بوده است.

مدیرکل امور بانوان استانداری همدان خاطرنشان کرد: هر دستگاهی وظایف خود را انجام می‌دهد و تلاش هم می‌کند تا به نتیجه برسد که می‌توان به ساختن مسکن محرومین، مسکن و اعطای وام‌های ازدواج و ... اشاره کرد.

 افزایش آمار ازدواج در ایام کرونا

 وی با تاکید به اینکه کرونا نیز فرهنگ‌های اشتباه ازدواج را رفع کرده است گفت: در دوران شیوع بیماری خوشبختانه آمار ازدواج استان بیشتر شده و شاید یکی از دلایل این باشد که هزینه‌های بسیار در برگزاری مراسم عروسی برداشته شده و خانواده‌ها با حداقل مخارج می‌توانند به ازدواج جوانان خود کمک کنند.

علیمحمدی با اشاره به اینکه امیدوارم در حوزه فرزندآوری نقطه‌ای نگاه نشود گفت: طبق آخرین پژوهش صورت گرفته نسبت به نکات موثر بر فرزندآوری  سه مشکل شناسایی شده که باید به این موضوعات بیشتر پرداخت.

وی با بیان اینکه باید روی افراد تحصیلات عالی کار کرد که میان آنها فرزندآوری بیشتر شود عنوان کرد: توجه به خانواده‌هایی که در مناطق خاصی از شهر هستند و فرزندآوری در میان آنها کمتر بوده، مهم است.

کیفیت فرزندآوری بالا ببریم

مدیرکل امور بانوان استانداری همدان ترغیب زوجین شاغل به فرزندآوری را از دیگر موضوعات مهم دانست و گفت: طبق آخرین آمار در مناطق روستایی و حاشیه شهر استان زنانی که از لحاظ سطح سواد پایین‌تر هستند مشکلی در فرزندآوری ندارند، بلکه کیفیت فرزندآوری را باید بالا برد.

 وی با تاکید به اینکه باید تلاش کنیم فرهنگ، قوانین و امکانات فرزندآوری را برای سه قشر مورد نظر فراهم کنیم افزود: اینکه چه قشری فرزندآوری پویا و فعال داشته باشد و به صرففرزندآوری تربیت را فراموش کنیم، با مشکل برخواهیم خورد.

علیمحمدی تصریح کرد: اینکه فرزند در کجا می خواهد به دنیا بیاید و در چه خانواده‌ای و با چه امکاناتی تربیت شود مهم بوده و نباید صفر یا صدی به این مسئله نگاه کنیم.

وی با بیان اینکه مهم نیست به هر قیمتی فرزندآوری داشته باشیم و باید حواسمان باشد حتما آزموش‌ها و تست‌های سلامت برای مادر اتفاق بیافتد گفت: جامعه ما برای تلاش خود فرزند فعال، پویا و سلامت می‌خواهد .

مدیرکل امور بانوان استانداری همدان با بیان اینکه نگاه صرف به جمعیت به عنوان نفر و عدد و رقم درست نیست افزود: جمعیتی درستی است که افرادی متولد می‌شوند از ضریب هوشی، جسمی و امکانات لازم برخوردار باشند تا به یک انسان مولد برای جامعه تبدیل شوند.

وی از رسانه‌ها، فرهیختگان و افراد تاثیرگذار جامعه خواست حتما به این موضوع تاکید کنند که ما به هر قیمتی نمی‌خواهیم تعداد نفرات را بالا ببریم و می خواهیم افراد آگاه، سالم، توانمند و موثر در جامعه افزایش دهیم.

یکی از اقداماتی که در سطح کشور در تحقق سیاست‌های جمعیتی ابلاغی مقام معظم رهبری شکل گرفته است، تشکل مجمع فعالان عرصه جمعیت بوده که در این راستا دبیر مجمع فعالان عرصه جمعیت در استان همدان نیز صحبت‌هایی داشت.

حجت الاسلام میلاد صالحی با بیان اینکه مقام معظم رهبری 12 سیاست کلی نظام را مطرح و ابلاغ کرده‌اند که این سیاست‌ها در حوزه‌های مختلف است اظهار کرد: ایشان ناظر بر موضوع جمعیت سیاست‌هایی را ابلاغ کرده‌اند که در تحقق این سیاست‌ها «مجمع ملی فعالان عرصه جمعیت» شکل گرفته است.

وی با اشاره به اینکه مجامع استانی نیز در استان‌‌های مختلف در این راستا شکل گرفته است خاطرنشان کرد: استان همدان به واسطه وجود نیروها، عناصر، تشکیلات و تشکل‌های مردمی و دغدغه‌مند دومین استانی بود که در کشور توانست مجمع فعالان عرصه جمعیت را تشکیل دهد.

دبیر مجمع فعالان عرصه جمعیت همدان با تاکید با اینکه از سال 92 که مجمع ملی جمعیت شکل گرفته تاکنون تنها 16 استان موفق به تشکیل آن شده‌اند افزود: مجمع استانی فعالان عرصه جمعیت در همدان با دبیری بنده شکل گرفت و تیم متشکل از افرادی فعال در حوزه اقتصادی، رسانه‌ای، خیریه، پزشکی و درمانی شد که ترکیبی همسو در راستای پیگیری موضوعات  است.

وی با اشاره به بررسی آسیب‌های برنامه تنظیم خانواده‌ در کشور از سوی این مجمع گفت: نخستین آسیب، فرهنگی بوده که مسائل اخلاقی و تربیتی را تشکیل می‌دهد، نظیر اینکه خانواده‌هایی کم فرزند، تک‌فرزند و یا بی‌فرزند شکل می‌گیرند.

صالحی با بیان اینکه افراد خانواده به دلیل عدم تعهد نسبت به یکدیگر  وارد مقوله تک‌فرزندی می‌شدند که می‌توانست آسیب‌های مادی و روحی متحمل کودکان شود گفت: بحرانی ساختاری خانواده مطرح است چون خانواده حلقه واصله‌ای به نام فرزند ندارد و زوجین بسیار راحت می‌توانند نسبت به هم کم تعهد شوند.

وی با اشاره به اینکه آموزش ناصحیح مباحث جنسی آسیب بعدی بود که در ذیل اجرای سیاست تنظیم خانواده متاسفانه رایج شد گفت: مبحث بعدی آسیب جمعیت‌شناسی است که توازن نسبی جمعیت در امر ازدواج به هم می‌خورد در این راستا ترویج ازدواج‌هایی در سن‌های مختلف با اختلاف سنی بالا به چشم می‌خورد.

دبیر مجمع فعالان عرصه جمعیت همدان با اشاره به پیر شدن جمعیت کاری ادامه داد: سومین بعد، آسیب اقتصادی و اجتماعی است که برای نمونه نشاط اجتماعی روز به روز کم‌تر خواهد شد چون دیگر جامعه رو به پیری رفته است.

وی به افزایش تقاضای نیروی کار زنان به دلیل متناسب نبودن نسبت زن و مرد اشاره کرد و افزود: تزلزل بنیان خانواده و احتمال به کارگیری نیروهای انسانی به نفع اقتصاد به دور از اخلاق از دیگر مسائلی است که باید به آن توجه شود.

صالحی جمعیت ایران را  82 میلیون و 910 هزار نفر عنوان کرد که رتبه هفدهم را از لحاظ کمیت در جهان دارد و در ادامه اظهار کرد: ایران رتبه نهم آسیا و سوم در منطقه را هم از این نظر دارد.

وی با اشاره به اینکه جمعیت استان بر اساس سال 90، یک میلیون و 758 هزار نفر بود که با توجه سرشماری سال 95 به یک‌میلیون و 738 هزار نفر رسید خاطرنشان کرد:  این آمار در سال 99 به یک‌میلیون و 722 هزار نفر رسیده است.

پیش‌بینی شده سال 1425 پنجره جمعیتی کشور بسته شود

صالحی با اشاره به جمعیت 676 هزار نفری شهرستان همدان و 288 هزار نفری شهرستان ملایر به تشریح پنجره جمعیتی پرداخت و گفت: «پنجره جمعیتی» یعنی 70 درصد جمعیت کشور در سن 15 تا 64 سال باشند و فعال که از سال 85 پنجره جمعیتی به روی کشور باز شده اما روزی بسته خواهد شد.

وی با تاکید به اینکه پیش‌بینی شده سال 1425 پنجره جمعیتی کشور بسته شود و با این تفاسیر نهایتا چند سال فرصت داریم اجازه این اتفاق را ندهیم خاطرنشان کرد: در سال 65 نرخ رشد جمعیت 3.9 درصد بوده که این میزان در  سال 95 به 1.24 درصد و در سال 98  به یک درصد رسیده است.

این کارشناس حوزه جمعیت با بیان اینکه اگر با این روند پیش برویم در سال 1425 نرخ رشد جمعیت صفر خواهد شد و تکان نخواهد خورد افزود: پیش‌بینی می‌شود در این سال جمعیت کشور 100 تا 120 میلیون نفر باشد اما سالمند هستند و نیروی مولد نیستند.

وی از وجود 25 میلیون و 600 هزار خانواده در کشور خبر داد و گفت: متوسط هر خانواده  3.23 نفر هستند که طبق شاخص نرخ باروری( TFR) در سال 65 این میزان در ایران 6.1 بوده است.

صالحی با بیان اینکه طبق نرخ جانشینی جمعیت باید هر خانواده ایرانی 2.1 درصد فرزند بیاورد افزود: برای تثبیت جمعیت مجبوریم این میزان به 2.1 برسد که در سال 99 به 1.6 رسیده است.

 دولت برای فرزندآوری «مشوق» در نظر بگیرد

وی با اشاره به اینکه 80 سال طول می‌کشید که این شاخص را هر کشوری داشته باشد اما ایران آن را خیلی کمتر از این سال محقق کرده‌ است گفت: 10 درصد جمعیت کشور در حال حاضر بالای 60 سال هستند که پیش‌بینی می‌شود در 3 دهه آینده به 30 درصد افزایش پیدا کند.

دبیر مجمع فعالان عرصه جمعیت همدان به عوامل داخلی و خارجی در کاهش جمعیت کشور اشاره کرد و گفت: الحاق ایران به برخی از سیاست‌‌های کشورهای خارجی در این مسئله بسیار موثر بوده و متاسفانه گاهی بدون فکر وارد سیاست‌هایی کشورهای دیگری شده‌ایم که هیچ فایده‌ای برای کشور نداشته که ضرر هم داشته است.

 وی با بیان اینکه تست  غربالگری  اجبار است که هر تستی یک‌میلیون و 300 هزار تومان هزینه دارد گفت: برای کودک تا سه ماه اول که به دنیا نیامده باید یک‌میلیون و 300 هزار تومان هزینه کرد حال این غربالگری را سه بار در طول 9 ماه باید انجام داد که می‌شود چند میلیون تومان و مسلما خانواده‌ها گرایش چندانی به فرزندآوری به خاطر این هزینه‌ها نخواهند داشت.

صالحی با اشاره به اهمیت اجرای ازدواج آسان و ارزان، بیمه مادران و تامین هزینه درمان آنها در افزایش فرزندآوری خاطرنشان کرد: موضوع جمعیت یک پازل است که اگر قرار است اتفاق بیافتد مسئله اقتصادی تنها بخشی از آن است.

اجرای کمپین «افزایش جمعیت» در همدان

وی با تاکید به اینکه کرونا خود باعث کاهش فرزندآوری شده است چراکه ترس از ورود به مراکز درمانی، احتمال انتقال بیماری و تعطیلی کسب و کار در این تصمیم برخی از خانواده‌ها موثر بوده است گفت: پیشقراول موضوع اقتصادی مسائل فرهنگی است.

دبیر مجمع فعالان عرصه جمعیت همدان با بیان اینکه سه سند بالا دستی برای جمعیت شامل سیاست کلی جمعیت، سیاست کلی خانواده و طرح تعالی خانواده و جمعیت مطرح شده که متاسفانه سومی در مجلس هنوز بررسی نشده است اظهار کرد: استان همدان از لحاظ نخبگانی در حوزه طرح جمعیت پیشتاز است، مجلس طرحی را در این خصوص به استان داد که بنده چندین موضوع را اضافه و ارائه دادم که اتفاقا تصویب هم شد.

وی با تأکید بر لزوم مطالبه‌گری رسانه‌ها در خصوص لزوم ارائه مشوق فرزندآوری از سوی دولت افزود: اقدام خوبی که در این زمینه در همدان صورت گرفته رایگان شدن عوارض شهرداری در ساخت منزل برای عده‌ای بود، ضمن اینکه کمپین‌های مختلف از سوی مجمع در افزایش جمعیت راه‌اندازی شده است.