بزرگنمایی:
بعد از ساختِ ساختمانی که امروز به یک قرارگاه بزرگ برای هلال‌احمر تبدیل شده، حالا مسیرِ جاده میشان در حال زیرسازی است
هرجای طبیعت که جاده‌کشی می‌شود، به مرور حضورِ انسان و در ادامه ایجاد تسهیلات دیگر برای او آغاز می‌شود. این موضوع این‌بار گریبان کوهستان الوند را که بخشی از آن به عنوان میراث طبیعی استان همدان در فهرست میراث ملی کشور به ثبت رسیده گرفته است.
به گزارش ایسنا، دشت میشان در مسیر قله الوند در طول پنج سال گذشته برای دومین‌بار درگیر زیرسازی‌هایی است که هر بار به یک نقطه تلاقی از حضور پررنگ انسان می‌رسد. بعد از ساختِ ساختمانی که امروز به یک قرارگاه بزرگ برای هلال‌احمر تبدیل شده، حالا مسیرِ جاده میشان در حال زیرسازی است؛ هرچند به گفته کارگران پروژه قرار است فقط به درختکاری ختم شود، اما مسائل دیگر هم دور از انتظار نیستند.
پرویز پرستویی یکی از پست‌های اینستاگرامی خود را به آغاز دوباره جاده‌کشی در مسیر الوند اختصاص داد و نوشت: «تو رو خدا دست از تخریب این آثار و میراث فرهنگی بردارید»
جاده‌سازی، شهرک‌سازی و تخریب
حسین زندی - فعال میراث فرهنگی همدان – در گفت‌وگو با ایسنا تعطیلات عید فطر را فرصتی مناسب برای آغاز زیرسازی مسیر پیاده‌راه بالادست دهکده گنجنامه در مسیر دشت میشان عنوان می‌کند.
او با اشاره به پیاده‌راه معروف به زیگزاگ که کوهنوردها از میدان میشان به سمت قله می‌رفتند، ادامه می‌دهد: زمزمه این بود که قرار است جاده‌کشی شود و نهادهای مختلفی مانند هلال‌احمر و مسوولان تله‌کابین گنجنامه نیز پیگیر اجرایی شدن آن بودند، اما هر بار از سمت برخی دستگاه‌ها مانند شورای شهر یا نهادهای دیگر مخالفت‌هایی می‌شد، ولی این‌بار کسانی که در حال انجام زیرسازی‌ها هستند، می‌گویند با مجوز منابع طبیعی در حال کارند.
وی با اشاره به این‌که در سال‌های گذشته نیز تخریب‌های انجام شده و با لودر جاده را تخت کرده بودند تا ماشین‌های سنگین بتوانند بالا بروند، اضافه می‌کند: این‌بار خودمان به چشم می‌بینیم که جاده‌سازها با شن‌ریزی در حال زیرسازی هستند تا در نهایت آسفالت شود.
زندی با تاکید بر این‌که هر جایی که در طبیعت جاده‌کشی شده، به دنبال آن نخست شهرک‌سازی شده است، می‌افزاید: به مرور با حضور بیش از حد انسان، تخریب ایجاد شده است؛ مانند منطقه لواسانات تهران یا برخی مناطق استان البرز. دیدیم چه بر سر طبیعت آمد و به مرور شهرک‌سازی شد.
این فعال میراث فرهنگی این فعالیت‌ها را در حالی می‌داند که بخشی از کوهستان الوند در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و می‌گوید: به همین دلیل باید به قوانین میراث فرهنگی توجه کرد، اما هنوز مشخص نیست دقیقا کدام نهاد پیگیر این جاده‌سازی است، اما درهر صورت آغاز چنین پروژه‌هایی با امضای مدیران منابع طبیعی و محیط زیست انجام می‌شود.
فقط 400 متر از الوند ثبت ملی شده است
رضوان سلماسی - رییس کمیسیون فرهنگی شورای شهر همدان – که صبح سه‌شنبه (ششم خرداد) بعد از دیدن تصاویری که از آسفالت کشیدن مسیرِ میراث طبیعی میشان در فضای مجازی منتشر شده بود، از این منطقه دیدن کرده است، در گفت‌وگو با ایسنا، می‌گوید: متاسفانه کوهستان الوند به عنوان میراث طبیعی منطقه را از ارتفاع سه‌هزار متر به بالا در فهرست میراث طبیعی ثبت کرده‌اند. با توجه به ارتفاع 3400 متری الوند، یعنی فقط 400 متر از الوند در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده؛ اقدامی که اصلا منطقی پشت آن نیست، چون دیگر بخش‌های کوهستان ثبت نشده‌اند.
او با اشاره به وجود مشکلات زیادی که در کوهستان الوند وجود دارد، اظهار می‌کند: ساخت‌وسازهای بی‌دلیلِ زیادی به بهانه‌های مختلف در کوهستان الوند رخ می‌دهند. از سوی دیگر حضورِ زیادِ دام و عشایر در منطقه که بدون برنامه افزایش داشته‌اند نیز به این مشکلات اضافه کرده است. در این شرایط باید دستگاه‌های مختلف پاسخگوی اتفاقاتی باشند که در منطقه الوند همدان پیش می‌آید.
سلماسی از یک سو شهرداری را دارای سهم اندکی از این اتفاقات می‌داند، از سوی دیگر منابع طبیعی و امور اراضی جهادکشاورزی و امور عشایر را جزء دستگاه‌هایی می‌داند که باید با ورود به این بحث از آسیب‌های واردشده به محوطه جلوگیری کنند.
او اضافه می‌کند: در بازدیدی که داشتم، فقط منطقه را دیدم که لودر تا انتهای جاده تدارکاتی میدان میشان کار انجام می‌دهد، منطقه را تسطیح کرده و درختکاری انجام می‌شود، هر چند خودشان می‌گویند کار در همین حد است و بیشتر از تسطیح منطقه نیست.
این عضو شورای شهر همدان با تاکید بر لزوم حضورِ جدیِ دستگاه‌های مختلف مانند منابع طبیعی و محیط زیست برای برطرف کردنِ این مشکل ادامه می‌دهد: باید همه متولیانِ مرتبط با این اتفاق وارد شوند و توضیحِ لازم را در این زمینه بدهند که اتفاقاتِ رخ‌داده بر چه پایه و اساسِ علمی بوده است، چیزی که من دیدم آسیب بود و اصلا امیدوار نیستم اتفاقات رخ‌داده در جهتِ مثبت بوده باشد.
او به برخی از شایعات مطرح‌شده در این زمینه که درخواست برای پروژه در دست انجام را مربوط به هلال احمر می‌داند اشاره می‌کند و می‌گوید: آیا قرار است همه کوهستان‌های ما برای هلال احمر ساخت‌وساز و جاده‌کشی شوند؟ در حالی که کوهنوردان هیچ ساخت‌وسازی را در حریم کوه‌ها مجاز نمی‌بینند.
سلماسی اما اقدامِ هلال احمر در سال 94 را که درست در همین منطقه با ایجاد قرارگاهی بزرگ در میدان میشان، ساخت‌وساز انجام داد یکی دیگر از اشتباهات انجام‌شده در این منطقه می‌داند و ادامه می‌دهد: این اتفاق در آن زمان و در حالی رخ داد که ساختمان‌های دیگری هم وجود داشت و هلال احمر به راحتی می‌توانست از آن‌ها استفاده کند.
مسائلی که مانع ثبت جهانی می‌شود
او اتفاقات رخ‌داده در محدوده گنجنامه مانند همین تسطیح انجام‌شده را از عواملی می‌داند که از ثبت جهانی محوطه جلوگیری می‌کند و می‌گوید: با توجه به اتفاقات رخ‌داده، پیش‌بینی‌های خوبی نمی‌توان برای این منطقه داشت. مسیرهای فرعی به سمت گنجنامه به مرور ایجاد شده‌اند و مسیر در حال ایجاد نیز به زودی می‌تواند به مسیرِ دیگری برای ورود به جاده گنجنامه تبدیل شود که این اقدام در نهایت باعث می‌شود منطقه هویت خود را از دست بدهد، چون به مرور به ساخت‌وسازهای بیشتر در قالب خانه‌های اقامتی و امکانات پذیرایی نیاز دارد.
نگرانی برای تاریخ طبیعی و میراث همدان
سلماسی با تاکید بر نگرانی‌هایی که این قبیل اتفاقات برای محوطه‌های تاریخی ایجاد می‌کنند، بیان می‌کند: به شدت نگرانِ تاریخِ طبیعی و میراث همدان هستم، هر دو حوزه تحت‌الشعاع قرار گرفته‌اند و به نظر نمی‌رسد روی کارهایی که انجام می‌شود مطالعه دقیقِ کارشناسی در حد دفاع انجام شده باشد.